body language (lichaamstaal) gebaseerd op communicatiewetenschappen en neurowetenschappen, gedragsleer, kinetica en psychologie #HBO master-opleiding lichaamstaal

Body language as integral part of human communication

Expertisecentrum Lichaamstaal Nederland hanteert een multidisciplinaire benadering voor de analyse van lichaamstaal die gebaseerd is op de neuro- en communicatiewetenschappen, bewegingsleer en psychologie. De empirische studie is uitermate geschikt voor mensen die met mensen werken.

In een wereld waarin communicatie steeds digitaler wordt zou je denken dat woorden allesbepalend zijn. Onderzoek toont aan dat het meerendeel van onze communicatie niet verbaal is; van stevige handdruk tot subtiele frons. Voor professionals voor wie eerste indrukkencruciaal zijn, kan het doorgronden van lichaamstaal een groot verschil maken tussen een gemiste kans of succesvolle connectie.

Bij alles wat je zegt, voelt en denkt zijn de hersenen betrokken. Twee gebieden in de hersenen werken hierbij nauw samen: het cognitieve en emotionele brein.

Het cognitieve brein (neocortex) stuurt bewuste processen aan waar je invloed op hebt, en waarmee je besluit wat je wel of niet wilt zeggen. Het limbisch systeem (je emotionele brein) reageert niet bewust. Wanneer je een emotie voelt wordt in dit gedeelte van de hersenen razendsnel betekenis gegeven aan je gevoel, wat via het zenuwstelsel vertaald wordt naar een fysieke reactie van het lichaam.

Waarom is de neurowetenschappen zo belangrijk om lichaamstaal te doorgronden?

Neuro-wetenschappelijk onderzoek laat zien hoe verschillende hersengebieden betrokken zijn bij emotionele reacties, non-verbaal geuit.

De amygdala bijvoorbeeld speelt een cruciale rol in het herkennen en uitdrukken van emoties, terwijl de kenmerken van beide hersenhelften (cortex) zich op lichaam en gezicht weerspiegelen. Daarnaast beïnvloeden stresshormonen -bijv. cortisol- onze lichaamshouding en gezichtsuitdrukkingen. Dopamine en oxytocine spelen een rol in sociale binding en vertrouwen en helpen onze spiegel-neuronen om lichaamstaal intuïtief te begrijpen.

Maar veel van onze lichaamstaal 'gebeurt' vóórdat we er erg in hebben en wordt gestuurd door automatische processen vanuit de hersenen.

Bewegingen van het lichaam - ook gezichtsuitdrukkingen- worden bewust, onbewust, maar ook 'half-bewust' gemaakt, wat wil zeggen dat we er ons bewust van worden zodra we ze maken. Elke beweging van het lichaam wordt door de hersenen gestuurd. Het lichaam is een uitlaatklep voor emoties, ook emoties die we proberen te verbergen. Elke beweging heeft een oorzaak en krijgt binnen de context betekenis.

Expertisecentrum Lichaamstaal biedt vanaf 2025 een korte cursus, -practitioner- om de inhoud en betekenis van lichaamstaal te doorgronden.

Door structuur aan te brengen in de complexiteit van non verbale reacties kan de lesstof direct in praktijksituaties worden toegepast.

Deskundigheidsbevordering voor beroepsgroepen

Cursusaanbod

Practitioner:

Kort opleidingstraject voor professionals en beroepsgroepen met krachtige tools om

lichaamstaal te vertalen naar concrete informatie. Individueel of in groepsverband. Details.

Master: Lichaamstaal als communicatiewetenschap

Uitgebreid studietraject met lichaamstaal als speerpunt van studie.

Studieduur gemiddeld 20 tot 30 maanden, inclusief zelfstudie.

Met evaluatie-toetsen, deskundigheidsonderzoek en eindexamenscriptie.

Eind-evaluatie o.l.v. internationale experts. Details

ELN verzorgt workshops en masterclasses voor beroepsgroepen.

NB: Vanaf 2025 kunnen wij maximaal 12 cursisten tot de opleiding toelaten

Opleidingsinstellingen die aantoonbaar voldoen aan de Kwaliteitscode voor Opleidingsinstituten voor Kort Beroepsonderwijs staan geregistreerd in het centraal register van CRKBO.

ELN voldoet aan alle criteria en wettelijke kwaliteitseisen voor bijscholing van professionals die non verbale communicatie in praktijksituaties willen doorgronden.

Lichaamstaal op basis van de neurowetenschappen

" Het lichaam stopt nooit met communiceren " - Paul Watzlawick (1921-2007)

Lichaamstaal is universeel maar verschilt per (sub-)cultuur.

Emoties zijn razendsnel! (António Damasio, neuroloog)

ELN biedt tools om je communicatie te verbeteren aan de hand van lichaamstaal.

Gérard Stokkink, oprichter van het Expertisecentrum, sprak tijdens een lezing bij KPMG in 2014 naar aanleiding van de instroom van vluchtelingen uit o.m. Syrië het volgende:

" Leren observeren is belangrijker dan observeren om te leren, zeker als je de taal niet spreekt. Lichaamstaal kent cultuurverschillen en dit verschil herkennen is bij Arabisch sprekende mensen essentieel. Vaak subtiel en onopgemerkt toont het lichaam pure, ongecensureerde communicatie, en als we in gesprek zijn is het van belang om te weten wàt van belang is. Lichaamstaal is geen gedragswetenschap maar onderdeel van de communicatiewetenschappen. Lichaamstaal = beweging!

Emoties zijn onlosmakelijke verbonden met de mens. Ieder mens heeft emoties en kan, met deze moderne kennis in huis, het onderbuikgevoel onderbouwen en de ander beter doorgronden. Emoties worden nogaleens onderdrukt of ontkend, maar zelfs het meest rationele besluit berust op emotionele gronden."

Emoties horen bij de mens. Elke emotie heeft kenmerken, ook dubbele of verborgen emoties. Emoties worden altijd zichtbaar gemaakt door het lichaam.

Het gezicht kan een enorm scala aan gezichtsuitdrukkingen genereren. Onderdeel daarvan zijn micro-expressies die meestal een fractie (1/10) van een seconde duren wanneer we een emotionele reactie proberen te bedwingen of proberen vast te houden. Omdat zo'n zenuwimpuls op dat moment al door de hersenen is vrijgegeven en niet kan worden teruggedraaid, ontsnapt deze als een micro-expressie.

Soortgelijke neurologische reacties worden uiteraard ook zichtbaar op het lichaam zoals micro-itches, die veroorzaakt worden door de hersenen en een korte lichamelijke reactie geeft die het denkproces op dat moment vertaalt. Wat we niet hardop zeggen heeft altijd gevolg, ook al is het maar een kleine, subtiele of zelfs geen beweging. Het lichaam liegt niet en geeft altijd informatie, ook wat we verzwijgen (Module 4 van de ELN practitioner).

Over micro-expressies en Paul Ekman is op internet genoeg te vinden. Bij ELN focussen we ons vooral op de betekenis van lichamelijke reacties die we -bijvoorbeeld tijdens een gesprek- kunnen waarnemen en waarbij de neurowetenschappen ons helpt deze adequaat te interpreteren.

Geen mens is symmetrisch gebouwd. Het lichaam is net zo asymmetrisch als onze hersenen. Binnenkomende informatie wordt weliswaar door beide hersenhelften verwerkt maar niet op dezelfde manier verwerkt. Soortgelijk verschil zien we ook terug in het gezicht en op het lichaam. Als we lichaamstaal willen doorgronden moeten we de eigenschappen van de hersenen meenemen bij het begrijpen en interpreteren van lichaamstaal. Duik met ELN in de fascinerende wereld van non-verbale signalen.